Leietheater

Brielstraat, Deinze

Het Leietheater doet ‘een stap opzij’. Het gebouw speelt een sleutelrol in het aanscherpen van de open ruimte en het terug zichtbaar maken van het patrimonium van Deinze. ATAMA V+ stelde tijdens de wedstrijdfase een alternatieve site voor aan de opdrachtgever. Daardoor ontstaat een groot park dat tot aan de Leie reikt. Het theater kwam bovendien op belangrijke zichtassen te staan en werd zo aanwezig gesteld in de stad. Het Museum van Deinze en de Leiestreek dat wat op drift was geraakt in de open ruimte van de oude Leiearm wordt gekadreerd en is opnieuw het culturele hart van Deinze.

Lees meer

Het park werd ontworpen door Marie-Josée van Hee architecten en verbindt het theater langsheen het Administratief Centrum, ontworpen door Tony Fretton architects, met het centrumplein aan de Leiebocht. Hier verschijnt ook de Stedelijke Academie in beeld, een plaats waar jong talent wordt opgeleid en mogelijk terug de weg vindt naar het podium in het Leietheater.

In een vierkant grondplan worden de programmaonderdelen geschikt rond een centrale foyer met monumentaal bovenlicht. De foyer kan worden verruimd door de scheidingswand met de polyvalente zaal weg te schuiven. Het museum komt in beeld. Met een café op de hoek activeert het gebouw het openbaar domein op een plaats waar anders na openingsuren van het theater een leegte in de stedelijke dynamiek zou ontstaan. De grote zaal met theatertoren verleent het gebouw een kenmerkend silhouette. De bakstenen mantel is opgebouwd uit geglazuurde en mat witte stenen in een patroon dat over de stapeling van volumes is gelegd en afhankelijk van de weersomstandigheden zacht of helder oplicht. Een stille wenk naar Emiel Claus.

Een stap opzij voor het park

Transformatieve actie +

Een stap opzij voor het park

De uitdrukking Deus ex machina komt uit het klassieke theater en betekent letterlijk 'god uit een machine', omdat theaterauteurs in de tijd van de oude Grieken en Romeinen een god ten tonele voerden wanneer hun verhaal stokte. Een deus ex machina is met andere woorden een narratieve techniek die, als een donderslag bij heldere hemel, een onverwachte ontknoping aan een verhaal geeft, een kunstgreep die alleen door een goddelijke of bovennatuurlijke persoon kan worden uitgevoerd. Zo’n verrassende wending lag aan de basis van het ontwerp van het Cultureel Centrum, zoals het Leietheater tijdens de ontwerpfase werd genoemd.

De tijdelijke samenwerking tussen ATAMA & V+ architecten verraste met een alternatieve locatie voor het gebouw en de ondergrondse parking. Het herzien van de ondergrondse parking zou niet alleen meer ruimte vrijmaken voor een park met echte bomen, maar ook de impact van lawaai en trillingen in de zaal verminderen. De belangrijkste reden om het theatergebouw naast het museum te plaatsen, tegenover het administratief centrum, was om de civitas, of de dichtheid van de stedelijke kern, te versterken. Hierdoor zou het geheel, als sociale condensator, meer betekenen dan de som van de delen. Door het theater naast het museum te situeren rond een park, gaven architecten Marie-Josée van Hee en Robbrecht & Daem het stedenbouwkundige plan een echte grande finale. De heraangelegde markt en de Leiboorden kregen zo een noodzakelijk, stedelijk groen sluitstuk.

In samenwerking met

V+

Consultants

Ney & Partners, Studiebureau Boydens, Daidalos Peutz, Theateradvies

Locatie

Brielstraat, Deinze

Bouwheer

Stad Deinze

Type

Wedstrijd, 1e plaats

Programma

Cultuurcentrum, theatercafé en administratie cultuurdienst

Tijd

2011-2019

Oppervlakte

3500 m2

Budget

€ 9.250.000 excl. BTW

Status

Opgeleverd

Fotografie

Stijn Bollaert

"ATAMA & V+ architecten ontpopten zich als renaissancearchitecten door, net als hun illustere voorgangers zoals Vredeman de Vries, van de stedelijke ruimte een scenografie te maken en technieken uit het theater te implementeren in de openbare ruimte. Bij de oude Grieken maakte het theater deel uit van de topografie van het landschap; de zitplaatsen werden uitgehouwen uit de stenen hellingen van de heuvels. In het alluviale Deinze kon die traditie niet worden voortgezet, maar twee kleine zalen die aansluiten op het foyer bieden een kamerbreed uitzicht op het park dat grenst aan het nabijgelegen museum. Dit samenspel van interieur en exterieur, waarbij het theater verbonden wordt met de buitenruimte, verknoopt het Leietheater met de oorsprong van het Griekse theater, waar het landschap het decor vormde voor het ‘spel’."

KOEN VAN SYNGHEL, BOEM PAUKESLAG!
The Leietheater, deus ex machina in the reborn city of Deinze.
As a Theatre, Borgerhoff & Lamberigts, 2019.